Ο Λίβανος και εμείς: απειλές και ευκαιρίες

Η πρόσφατη εισβολή του Ισραήλ στο νότιο Λίβανο έχει δημιουργήσει αναπόφευκτα βάσιμους φόβους για νέα προσφυγικά κύματα από την εμπόλεμη ζώνη προς δυσμάς. Λόγω γεωγραφικής θέσης, αλλά και διεθνών συγκυριών εδώ και πάνω από μια δεκαετία η χώρα μας έχει απορροφήσει ασύμμετρα μεγάλη πίεση από προσφυγικές ροές. Οι διαδρομές αυτών των ροών εν μέρει μπορούν να δικαιολογηθούν από τη γεωγραφία, π.χ. Σύριοι που μετεγκαταστάθηκαν στην όμορρή τους Τουρκία και αναζητούν διέξοδο προς την Ευρώπη περνώντας στην πρώτη διαθέσιμη χώρα- μέλος της ΕΕ, δηλαδή την Ελλάδα. Ενίοτε, δε, ήταν απότοκες δικών μας πολιτικών επιλογών, βλ. πολιτική “ανοιχτών συνόρων” της 4ετιας ’15- ’19, όταν η χώρα μας υποδεχόταν (σχεδόν οικειοθελώς) αθρόα πρόσφυγες και μετανάστες από τις 4 γωνιές του πλανήτη.

Από την άλλη μεριά, η πολύπαθη χώρα του Λιβάνου μέχρι πριν λίγες δεκαετίες θεωρούνταν μια λαμπρή εξαίρεση στη “σκοτεινή” Μέση Ανατολή. Η πρωτεύουσά του, η κοσμοπολίτικη Βηρυτός, το “Παρίσι της Ανατολής”, συγκέντρωνε την αφρόκρεμα του διεθνούς τζετ- σετ και δεν είχε σε τίποτα να ζηλεψει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

…και μετά ήρθαν οι μουλάδες…

Συνάφεια

Πολιτιστικά ο Λίβανος, λόγω κοινής ως ένα βαθμό Ιστορίας (πρώην Οθωμανική επαρχία), γεωγραφίας (ανατολική Μεσόγειος) και θρησκείας (30% Χριστιανοί, εκ των οποίων 10% ορθόδοξοι) είναι αρκετά πλησίον ημών. Όποιος έχει τύχει να συναναστραφεί με Λιβανέζο αντιλαμβάνεται ότι μεταξύ μας υπάρχει ένας κοινός κώδικας επικοινωνίας, μια υπόγεια γραμμή συνεννόησης, μια σχετικά κοινή αντίληψη και νοοτροπία, συγκριτικά σίγουρα πιο κοινή απ’ ότι με τους βορειοευρωπαίους.

Διαφορετική αλλά αντίστοιχη πολιτισμική εγγύτητα έχουμε και με τους Ουκρανούς, όπου άλλωστε κατοικούσε και μια διόλου ευκαταφρόνιτη ελληνική κοινότητα. Εντούτοις, μετά την εισβολή της Ρωσίας η χώρα μας υποδέχτηκε δυσανάλογα ολιγάριθμους Ουκρανούς πρόσφυγες (περίπου 25χιλ επί συνόλου 6 εκατομμυρίων, πηγή Eurostat και ΟΗΕ).

Η ενσωμάτωση των προσφύγων στη χώρα υποδοχής δεν είναι πάντα ένα κερδισμένο στοίχημα. Το παράδειγμα ακραίων ισλαμιστών, που ενώ γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στη Σουηδία, τη Γερμανία και τη Γαλλία, απέτυχαν να αφομοιωθούν πολιτιστικά από την χώρα υποδοχής τους και διάκεινται εχθρικά έναντι της κοινωνίας της είναι χαρακτηριστικό αυτής της δυσκολίας στη διαδικασία ενσωμάτωσης.

Προφανώς η διαδικασία αυτή καθίσταται ευκολότερη και ομαλότερη όταν η χώρα καταγωγής του πρόσφυγα είναι πολιτισμικά παρεμφερής και συναφής με τη χώρα υποδοχής του. Η γλώσσα, η θρησκεία, τα ήθη και τα έθιμα, όλα αυτά που συναποτελούν τον άυλο πολιτισμό, παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς και του συλλογικού χαρακτήρα του εκάστοτε λαού και μπορούν να αποτελέσουν είτε σημείο τριβής μεταξύ δυο πολτισμών, είτε σημείο σύγκλισης.

Η περίπτωση των Λιβανέζων είναι αυτή ενός δύσμοιρου λαού, που έπεσε θύμα της γεωγραφίας και εξωγενών ακραίων φανατισμών που παρείσφρησαν στο εσωτερικό του. Ενός κατατρεγμένου, δύστυχου λαού, που όπως και εμείς, γνώρισε την προσφυγιά και εκ τούτης διαθέτει μια μεγάλη διασπορά που ακμάζει ανά την υφήλιο.

Όμοιος ομοίω

Αν εμείς ως Έθνος θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το Νο 1 υπαρξιακό μας πρόβλημα, το δημογραφικό, θα πρέπει να πετάξουμε τις παρωπίδες και, μακριά από ιδεοληψίες, να αντικρίσουμε την κατάσταση κατάματα. Η υπογεννητικότητά μας, σε συνδυασμό με τη φυγή εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων στο εξωτερικό, οδηγούν σε ταχεία δημογραφική συρρίκνωση της χώρας συνολικά και ερημοποίηση της επαρχίας μας ειδικά. Αντίβαρο σε αυτά τα υπονομευτικά φαινόμενα μπορεί να αποτελέσει όχι η αθρόα, ανεξέλεγκτη μετανάστευση ανθρώπων από χώρες που επιλέγονται από τον εξ ανατολάς ηγέτη και τους λαθροδιακινητές τους, αλλά η οργανωμένη, ελεγχόμενη μετανάστευση.

Το “τρένο” της Ουκρανίας το χάσαμε, ας μην χάσουμε και αυτό του Λιβάνου. Ας ανοίξουμε τις αγκάλες για να υποδεχτούμε Λιβανέζους πρόσφυγες. Μας έχουν ανάγκη τουλάχιστον όσο τους έχουμε και εμείς!

ΥΓ Από τη συγγραφή του συγκεκριμένου άρθρου μεσολάβησε η πτώση του καθεστώτος Αλ Άσαντ στη γειτονική Συρία, όπου επίσης κατοικούν εκατομμύρια ορθόδοξοι, για τους οποίους ισχύει ό,τι και με τους Λιβανέζους.

(Στη φωτογραφία παραδοσιακές φορεσιές του Λιβάνου: οποία ομοιότης!)