Κοντά δυο αιώνες από την εθνεγερσία, την παλιγγενεσία και την επανάσταση, που οδήγησαν στην (ημιτελή εδαφικά) ανεξαρτησία μας από τους Οθωμανούς, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις απέχουν παρασάγγας από το να χαρακτηριστούν ανέφελες. Μπορεί εδώ και πάνω από έναν αιώνα οι δυο χώρες να μην έχουν εμπλακεί σε μεταξύ τους πόλεμο και να έχει περάσει άλλος μισός αιώνας από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, που μας έφερε στα πρόθυρα μιας νέας σύρραξης, εντούτοις το δόγμα της «γαλάζιας πατρίδας» και η απειλή του casus beli σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια δημιουργούν μια ρευστή και αβέβαιη κατάσταση στις διμερείς σχέσεις.
Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι ο αναθεωρητισμός και οι διεκδικήσεις της Άγκυρας έναντι των εθνικών μας δίκαιων έχει φέρει εδώ και δεκαετίες την Ελλάδα σε θέση άμυνας. Συνεπείς με την παράδοσή τους, οι Τούρκοι μετέρχονται ενός ιδιότυπου, διαρκούς ανατολίτικου παζαριού, εγείροντας μεν νέες αξιώσεις, χωρίς όμως να κάνουν και αλισβερίσι, δηλαδή παραχωρήσεις, με προοπτική να βγουν ωφελημένοι στο μέγιστο δυνατό βαθμό.
«Το πάθημα, μάθημα», λέει ο σοφός (;) λαός και το σώφρον είναι να διδασκόμαστε όχι μόνο από τα δικά μας λάθη, αλλά και από τις επιτυχείς τακτικές του αντιπάλου μας στη διεθνή σκακιέρα, ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τις απώλειες ή ακόμα και να μεγιστοποιήσουμε τα δικά μας οφέλη.
Η ΤΟΥΡΚΙΑ
Μια πάγια τακτική των (κακών) γειτόνων είναι η εκμετάλλευση του προαιώνιου, εθνικού μας ελαττώματος: της διχόνοιας. Από τον εθνικό διχασμό του 1915- 1922 προέκυψε η μεγαλύτερη εθνική μας Καταστροφή, η Μικρασιατική, κατά την οποία σβήστηκε με μιας η υπερ-τρισχιλιετής παρουσία μας στην ιερή γη της Ιωνίας. Το 1974 θύμα ενός νέου διχασμού ήταν η Κύπρος, με την απώλεια του 37% της νήσου με τους Αττίλες Ι και ΙΙ. Κοινό γνώρισμα των δυο αυτών εθνικών καταστροφών ήταν ότι προήλθαν από και επήλθαν σε περιόδους όπου σοβούσαν μείζονες εθνικοί διχασμοί (βενιζελικοί- αντιβενιζελικοί το ’22, χουντικοί- πιστοί στον Μακάριο το ‘74), με αποτέλεσμα το εθνικό μέτωπο σε αμφότερες τις περιστάσεις να μην είναι αρραγές. Και στις δυο περιπτώσεις η Τουρκία, η οποία καραδοκούσε αναμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία, έσπευσε να εκμεταλλευτεί την αναταραχή και τη διχόνοια, οδηγώντας τον ελληνισμό σε συρρίκνωση και μαρασμό.
Ένα από τα λίγα επιτεύγματα της μεταπολίτευσης, αν όχι το μοναδικό, είναι η εδραίωση και η εμπέδωση της εύρυθμης λειτουργίας της δημοκρατίας στη χώρα μας. Ακόμα και στη βαθύτερη πολιτική και ταυτοτική του κρίση (εντός/ εκτός ευρώ και ΕΕ, Ανατολή/ Δύση), αυτή των μνημονίων, το πολίτευμα επέδειξε το δέον θεσμικό βάθος, που του επέτρεψε την ομαλή εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία μέσα από υπεράνω αμφιβολίας δημοκρατικές διαδικασίες.
διαδηλωτής- δερβίσης
Σε αντίθεση με μας, η δημοκρατία στην Τουρκία παραμένει ισχνή, αναιμική. Η χώρα διοικείται εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα από τον ίδιο αυταρχικό ηγέτη, ο οποίος δεν διστάζει να μετέρχεται κάθε δυνατού, θεμιτού ή αθέμιτου μέσου (της φυλάκισης πολιτικών του αντιπάλων συμπεριλαμβανομένου), προκειμένου να διασφαλίσει την παραμονή του στην εξουσία. Πολιτικές κρίσεις σαν την τρέχουσα αναπόφευκτα αποδυναμώνουν το διπλωματικό κεφάλαιο τόσο του ηγέτη, όσο και της χώρας του και έχουν αντίκτυπο στο διεθνές κύρος αμφότερων. Η διεξαγωγή ενός παράλληλου, διμέτωπου, εσωτερικού και εξωτερικού αγώνα, οδηγεί τη χώρα σε έναν κύκλο εσωστρέφειας και αποσπά μέρος της ενέργειας και της προσοχής του ηγέτη από τα διεθνή, στα εσωτερικά ζητήματα, Το κενό που αναπόφευκτα προκύπτει μπορεί να αποτελέσει μια χρυσή ευκαιρία για όποιον ενδεχομένως θα ενδιαφερόταν να το καλύψει. Προαπαιτούμενο, βέβαια για να συμβεί αυτό είναι ο υποψήφιος «αντικαταστάτης» να διαθέτει την απαραίτητη οξύνοια, τα μέσα και τη βούληση να εκμεταλλευτεί τη δοθείσα ευκαιρία.
ΕΜΕΙΣ
Η χώρα μας εδώ και δεκαετίες ακολουθεί εξωτερική πολιτική πάση θυσία κατευνασμού του εξ ανατολών γίγαντα. Είναι η ίδια, κατ’ ουσίαν «παθητική» πολιτική του προκατόχου του Ουιν. Τσόρτσιλ στην πρωθυπουργία της Βρετανίας Νεβ. Τσάμπερλεν, η οποία οδήγησε στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Σε απόλυτη αντιστοιχία με την πολιτική μας στα εσωτερικά ζητήματα (βλ. Οικονομία), δυστυχώς και η εξωτερική μας πολιτική στερείται παντελώς ενός συνεκτικού αφηγήματος και ενός οραματικού χαρακτήρα.
Μπορεί η χώρα μας να μην αποτελεί στρατιωτική υπερδύναμη, εντούτοις διαθέτει δυο πανίσχυρα, δυστυχώς αναξιοποίητα μέχρι στιγμής, «υπερόπλα»: την ήπια δύναμη του οικουμενικού μας πολιτισμού και της ορθοδοξίας και τον απόδημο ελληνισμό.
Την ώρα που οι ελληνόφωνοι πληθυσμοί στα δυο πιο εύφλεκτα παγκοσμίως πεδία, εκείνα της Ουκρανίας και της Συρίας, θα μπορούσαν να αποτελέσουν προγεφύρωμα, αφορμή και αιτία αύξησης της επιρροής, του διεθνούς κύρους και του διπλωματικού μας κεφαλαίου, εμείς ενεργούμε φοβικά, κοντόθωρα, αδιαφορώντας να καρπωθούμε τα πολλαπλά πιθανά οφέλη. Δυστυχώς, ο ορίζοντας της πολιτικής κάστας που διακομματικά διαφεντεύει τον τόπο φτάνει μέχρι την επόμενη κάλπη, όπου οι ελληνόφωνοι αυτοί πληθυσμοί δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής, με αποτέλεσμα να εισπράττουν την αδιαφορία της επίσημης ελληνικής Πολιτείας.
Η απάντηση στη «γαλάζια πατρίδα» του απέναντι επιτήδειου αναθεωρητή οφείλει να είναι το δόγμα της δική μας, μαχητικής, διεκδικητικής «ΕΡΥΘΡΑΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ»: ερυθρά σαν το αίμα που γενεές επί γενεών προγόνων μας έχυσαν θυσιαζόμενοι για την πολυπόθητη λευτεριά, πολλών εκ των οποίων πότισε τις αλησμόνητες πατρίδες της Ιωνίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης. Στον πανούργο, ανατολίτικο αλυτρωτισμό έχουμε ιερό καθήκον να προτάξουμε την έμπρακτη μνήμη και τιμή των ηρώων μας, δια της δημιουργίας των προϋποθέσεων μιας δικαιότερης, ασφαλέστερης, μιας καλύτερης πατρίδας, που όχι απλά θα αποτρέψει νέες χαμένες πατρίδες, αλλά θα διεκδικήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις, διαμορφώνοντάς τες, αντί να τις κυνηγά.
Δυστυχώς, το παρόν πολιτικό προσωπικό έχει αποδείξει πολλάκις ότι αδυνατεί να αντιληφθεί αυτό το ιστορικό χρέος και να φέρει εις πέρας την ιστορική αποστολή που το έθνος μας δύναται, δικαιούται και αξίζει να επιτελέσει.
ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ;
Η κοινωνία αναμένει τον κατάλληλο «ηγετικό καταλύτη», που με όραμα, σχέδιο και έμπνευση θα πυροδοτήσει τη χημική αντίδραση που θα μας επιτρέψει να καρπωθούμε τα πολλαπλά οφέλη μιας Ελλάδας- πρωταγωνίστριας των διεθνών εξελίξεων, αντί ουραγού.
Ως τότε, υπομονή και κουράγιο!
